კლასიკური ფიზიკა

მე-19 საუკუნის დასაწყისში ხანგრძლივი კონკურენტული ბრძოლა სინათლის კორპუსკულარულ და ტალღურ თეორიებს შორის დასრულდა ტალღური თეორიის გამარჯვებით. ეს მოხდა მას შემდეგ, რაც თ.იუნგმა (Т. Ybung) და მასთან ერთად ერთდროულად ო.ჟ.ფრენელმა (О. J. Fresnel) ტალღური წარმოდგენების მეშვეობით წარმატებით ახსნეს სინათლის ინტერფერენციისა და დიფრაქციის მოვლენები; 1831 წელს ფარადეიმ აღმოაჩინა ელექტრომაგნიტური ინდუქციის მოვლენა. ამან საფუძველი ჩაუყარა მატერიის განსაკუთრებული ფორმის - ელექტრომაგნიტური ველის თვისებებისა და ქცევის კანონების შესახებ ახალი მეცნიერების ფორმირებას.

განსაკუთრებული მნიშვნელობა ფიზიკისათვის და საერთოდ მთელი ბუნებისმეტყველებისათვის ჰქონდა ენერგიის შენახვის კანონის აღმოჩენას, რომელიც არეთიანებდა და ერთმანეთთან აკავშირებდა ბუნების ყველა მოვლენას. მე-19 საუკუნის ექსპერიმენტალურად დამტკიცდა სითბოს რაოდენობისა და მუშაობის ეკვივალენტურობა. ენერგიის შენახვის კანონი გახდა თერმოდინამიკის - სითბური მოვლენების თეორიის ძირითადი კანონი, რომელშიც არ ითვალისწინება სხეულების მოლეკულური აგებულება;

თერმოდინამიკის განვითარებასთან ერთად ვითარდებოდა სითბური პროცესებისმოლეკულურ-კინეტიკური თეორია. მოლეკულურ-კინეტიკური თეორიის განვითარების მეორე ეტაპი დაწყო ჯ.მაქსველის (J. С. Maxwell) შრომებით. 1859 წელს მან ფიზიკაში პირველად შემოიტანა ალბათობის ცნება და იპოვა მოლეკულების სიჩქარეების მიხედვით განაწილების კანონი - ალბათობა იმისა, რომ მოლეკულის სიჩქარე მოთავსებულია მნიშვნელობათა განსაზღვრულ ინტერვალში (მაქსველის განაწილება).

სტატისტიკურმა მექანიკამ დასრულებული სახე მიღო 1902 წელს ჯ.გიბსის (J. W. Gibbs) შრომებში, რომელმაც შექმნათერმოდინამიკურ წონასწორობაში ნებისმიერი სისტემისათვის (და არა მხოლოდ აირებისთვის) განაწილების ფუნქციის გამოთვლის მეთოდი. მე-19 საუკუნის მე-2 ნახევარში ელექტრომაგნიტური მოვლენების შესწავლის პროცესი დასრულებულ იქნა მაქსველის მიერ, რომელმაც ელექტრომაგნიტური ველისათვის დაწერა განტოლებები (მაქსველის განტოლებები), რომლებმაც არამარტო ახსნეს იმ დროისათვის ცნობილი ყველა ფაქტები ერთიანი თვალსაზრისით, არამედ მოხერხდა ახალი მოვლენების წინასწარმეტყველებაც.ჰ.ჰერცის (Н. R. Hertz; 1886-89) მიერ ელექტრომაგნიტური ტალღების ექსპერიმენტალურად აღმოჩენამ დაამტკიცა ამ დასკვნის სამართლიანობა.

მე-19 საუკუნეში ასევე გრძელდებოდა მყარი სხეულების მექანიკის განვითარება. 1859 წელს გ.კირხოფმა (G. R. Kirchhof) და რ.ბუნზენმა (R. Bunsen) საფუძველი ჩაუყარეს სპექტრალურ ანალიზს. აკუსტიკაში შემუშავებულ იქნა დრეკადი რხევებისა და ტალღების თეორია ჰ.ჰელმჰოლცი (Hermann von Helmholtz), ჯ.რელეი (J. W. Rayleigh) და სხვ. შეიქმნა დაბალი ტემპერატურების მიღების ტექნიკა. თხევად მდგომარეობაში მიღებული იქნა ყველა აირი, გარდა ჰელიუმისა, ხოლო მე-20 საუკუნის დასაწყისშიჰ.კამერლინგ-ონესის(Н. Kammerling-Onnes) მიერ შეძლო ჰელიუმის გათხევადება; 1901 წელს მის მიერ აღმოჩენილი იქნა ზეგამტარობის მოვლენა.